جنگنده سوخو پک فا

سوخو پک فا(بهروسی:ПАК ФА) یکهواپیمای جنگنده نسل پنجماست که توسطشرکت سوخودرروسیهطراحی و ساخته می‌شود. اولین نمونهٔ آزمایشی این هواپیما کهسوخو ت-۵۰نام دارد، نخستین پرواز خود را در ۲۹ ژانویه ۲۰۱۰ با موفقیت انجام داد. تولید این جنگنده در همین سال آغاز شده و قرار است از سال ۲۰۱۶ وارد فعالیت رسمی در ارتش روسیه شود.^[۱][۲]

پک‌فا هواپیمایی دوموتوره و تک‌خلبانه با تواناییپرواز ابرپیمایشیو نخستینهواپیمای پنهان‌کارروس‌هاست. سوخو پک‌فا یکجنگنده چندمنظورهاست که هم برای ماموریت‌هایبرتری هواییو هم برای ماموریت‌های حمله به زمین استفاده خواهد شد. نامپک فاکوتاه شده نام روسی این جنگنده^[۳]و به معنای «هواپیمای تاکتیکی پیشرفتهٔ آینده» است. این هواپیما با نام‌های «سوخو ت-۵۰»، «برنامه-۷۰۱» و «جنگنده-۲۱» نیز شناخته می‌شود.^[۲]

جنگندهپک فاپس از ورود به ارتش روسیه، جایگزین جنگنده‌هایمیگ-۲۹وسوخو-۲۷خواهد شد. مدل صادراتی این هواپیما نیز در دست ساخت است. نخستین مشتری خارجی این هواپیمانیروی هوایی هنداست که در فرایند توسعهٔ مدل صادراتی ت-۵۰ باسوخوهمکاری می‌کند.^[۲][۴]پیش‌نمونه‌ها و نمونه‌های اولیه تولیدی سوخو پک فا به طور موقت با موتورهای ارتقایافتهسوخو-۲۷ساخته می‌شوند تا طراحی موتور مخصوص این هواپیما که یک طرح کاملاً جدید است به پایان برسد.

این جنگنده همتراز جنگندهٔآمریکاییاف-۲۲و جنگندهٔآمریکایی-بریتانیاییاف-۳۵است. طراحان سوخو معتقدند کهپک فااز نظر توانایی فنی و صرفهٔ اقتصادی بر رقبای غربی خود برتری خواهد یافت و در بازار جهانی محبوبیت زیادی پیدا خواهد کرد.^[۵][۶][۴]

پیشینه[ویرایش]

پیشینهٔ طرحسوخو پک فابه دورانجنگ سردباز می‌گردد. اواخردهه ۱۹۸۰ میلادی،شورویبه دنبال ساخت جایگزینی برای هواپیماهایمیگ-۲۹وسوخو-۲۷برای عملیات در خط مقدم نیروی هوایی بود. طرح این هواپیمای جنگنده بین شرکت‌های هوافضای شوروی به مناقصه گذارده شد. علی‌رغم تأخیر ناشی از فروپاشی شوروی و مشکلات اقتصادی روسیه در دهه ۹۰، فرایند پژوهش و توسعهٔ این جنگنده ادامه یافت. در سال ۲۰۰۰ طرحسوخو-۴۷ومیگ ۱٫۴۴از میان طرح‌های پیشنهادی انتخاب شدند، و در سال ۲۰۰۲ شرکتسوخوبه عنوان سازنده جنگنده پک فا انتخاب شد. هواپیمای پک فا از فناوری‌های نوین بکار رفته در میگ ۱٫۴۴ و سوخو-۴۷ استفاده می‌کند.

جنگندهٔ پک فا در کلاس هواپیماهای جنگندهٔ سنگین (۳۲–۳۷ تُن) قرار دارد. روسیه برنامه دیگری را برای ساخت جنگنده نسل پنجم کلاس سبک نیز پیش می‌برد که جانشینی برای هواپیمایمیگ-۳۵خواهد بود.^[۲]

سوخو ت-۵۰[ویرایش]

دومین نمونه آزمایشی ت-۵۰ در نمایشگاه هوافضایی ماکس-۲۰۱۱

نمونه آزمایشی سوخو پک فا با نامسوخو ت-۵۰(T-۵۰)شناخته می‌شود.^[۵]جنگندهٔ ت-۵۰ در روز۲۹ ژانویه۲۰۱۰(۹ بهمن۱۳۸۸) در ناحیهٔ شرق دور روسیه آزمایش شد و پس از ۴۷ دقیقه پرواز موفقیت آمیز در فرودگاه کارخانه سازنده درکامسامولسک بر آمورفرود آمد.^[۶]

مدل‌های صادراتی[ویرایش]

علاوه بر تأمین هواپیماهای مورد نیازنیروهای مسلح روسیه،شرکت هواپیمایی متحدنمونه‌های صادراتی جنگندهٔ پک فا را نیز تولید خواهد کرد. شرکت هواپیمایی متحد وشرکت هوانوردی هندوستاندر۱۸ اکتبر۲۰۰۷توافقنامه‌ای برای تولید مشترکهواپیمای جنگنده نسل پنجمبا قابلیت مانور بسیار بالا، بُرد پروازی زیاد و توانایی پرواز طولانی امضا کردند.^[۴]بر اساس این توافقنامه، شرکت هوانوردی هندوستان بر اساس نیازهای ویژه نیروهای مسلح هند با شرکت سوخو در توسعه و ساخت این جنگنده مشارکت می‌کند. یکی از مهمترین تفاوتهای مدل‌های هندی این جنگنده، دو سرنشینه بودن نمونه‌های عملیاتی آن است. نیروهی هوایی هند از سال ۲۰۱۵ استفاده از این جنگنده نسل پنجمی را آغاز خواهد کرد.^[۶]

الکترونیک پروازی

در زمینه الکترونیک پروازی، برنامه پکفا در بسیاری موارد از طرحسوخو-۳۵الهام گرفته است. به عنوان مثال، قلب تجهیزات الکترونیک پروازی ت-۵۰ را یک رادار با آرایه کاوش فعال الکترونیک (AESA) چند حالته موسوم به N-۰۵۰ تشکیل می‌دهد که در حقیقت گونه‌ای برگرفته از رادار N-۰۳۵ جنگندهسوخو-۳۵است که برای نخستین بار در نمایشگاه هوایی ماکس-۲۰۰۷ روسیه به نمایش درآمد. این رادارِ کنترل آتش پس ازرادار ژوکدر هواپیمایمیگ-۳۵دومین رادار کنترل آتشی است که در روسیه طراحی شده، و ترکیبی است از رادار باند X و گیرنده‌های کمکی باند L نصب شده روی لبه بال‌ها، با بیش از ۱۵۰۰ واحد فرستنده–گیرنده و آنتنی به قطر یک متر.

برد مفید رادار پکفا برای اهدافی با ابعاد یک متر تا حدود ۴۰۰ کیلومتر عنوان شده است. هواپیمای آزمایشی ت-۵۰ همچنین به یک جستجوگرو فروسرخ (IRST) برگرفته از سامانه OLS-35M جنگندهسوخو-۳۵نیز مجهز است که به سبک بیشتر جنگنده‌های روسی، مقابل شیشه جلوی کابین نصب شده است. نمایشگرهای کابین پکفا را دو نمایشگر کریستال مایع به ابعاد ۲۲٫۹ ×۳۰ سانتیمتر به همراه یک نمایشگر " هدآپ " IKSH-1M و ۳ نمایشگر کوچک در اطراف کابین تشکیل می‌دهند.

هسته مرکزی جنگنده نیز از ریزپردازندهٔ دو هسته‌ای بر اساس پردازنده‌های ۵۰۰ مگاهرتزآلبروس اسساخت شرکت MSTS با توان پردازش ۴۰ میلیارد داده در ثانیه تشکیل می‌دهد. در ضمن کامپیوتر مأموریت و سامانه ناوبری نهایی هواپیما را نیز احتمالاً شرکت‌های هندی طراحی خواهند کرد.

ویژگی‌ها

جنگنده سوخوت-۵۰از زوایای گوناگون

ویژگی‌های دقیق جنگنده سوخو پک فا هنوز کاملاً روشن نیست و برخی از مشخصات آن در حال حاضر از اسرار نظامی محسوب می‌گردد.^[۷]اما پرواز در تمامی ساعات شبانه‌روز، پرواز طولانی با سرعتمافوق صوت، آلودگی صدایی پایین،رادارگریزی، بهره‌گیری ازمواد ترکیبیجدید، امکان چندین بار سوختگیری هوایی در طی یک پرواز، استفاده از موشک‌های نسل آیندهٔ هوا به هوا، هوا به زمین و هوا به دریا، استفاده از رادار پیشرفته، امکان فرار از تله‌های اپتیکی وفروسرخ، بهره‌گیری ازهوش مصنوعیدر پرواز و حمله و سامانه‌های دفاعی خودکار نمونه‌هایی از امکانات این جنگنده هستند.^[۸][۲]این هواپیما مجهز به دو سکان عمودی است و برخلاف جنگنده‌های متعارف، تمامی بدنهٔ دم قابل حرکت است.^[۲]

نمونه آزمایشی جنگنده سوخو ت-۵۰ به یک جفتموتور جت۱۱۷-اس مجهز است که هرکدام نیروی پیشرانه‌ای برابر ۱۴٫۵ تُن-نیرو تولید می‌کند. این موتورها نمونه پیشرفته‌تر موتورهای بکار رفته در میگ ۱٫۴۴ هستند. نمونه نهایی هواپیمای پک فا به موتورهای جدیدتری با پیشرانه ۱۷٫۵ تُن-نیرو مجهز خواهد شد.

ویژگی‌های عمومی این جنگنده عبارتند از:

منبع اطلاعات^[۹][۱۰]

مشخصات عمومی

• خدمه:۱
• طول:۲۲ متر (۷۲ پا)
• پهنای بال:۱۴٫۲ متر (۴۶٫۵ پا)
• ارتفاع:۶/۰۵ متر (۱۹/۸ پا)
• بال: مساحت۷۸/۸ متر^۲(۸۴۸/۱ پا)
• وزن خالی:۱۸۵۰۰ کیلوگرم (۴۰۷۸۵ پاند)
• وزن بارگیری:۲۶۰۰۰ کیلوگرم (۵۷۳۲۰ پاند)
• بار مفید:۷۵۰۰ کیلوگرم (بارجنگی) (۱۶۵۳۴ پاند)
• بیشینه وزن برخاست:۳۷۰۰۰ کیلوگرم (۸۱۵۷۰ پاند)
• پیشرانه:۲× موتور جدید نامگذاری‌نشده تولید ان‌پی‌او ساتورن و FNPTS MMPP سالیوت هر یک ۱۷۵ کیلونیوتن^[۱۱][۱۲]
• بیشینه وزن سوخت:۱۰۳۰۰ کیلوگرم ۲۲۷۱۱ پاند^[۹]

عملکرد

• سرعت بیشینه:۲۶۰۰ کیلومتر بر ساعت (۲/۴۵ ماخ) (در ارتفاع ۱۷۰۰۰ متری) (۱۶۱۵ مایل بر ساعت (در ارتفاع ۴۵۰۰۰ پایی))
• سرعت پیمایش:۱۳۰۰–۱۸۰۰ کیلومتر بر ساعت (۸۰۸–۱۱۱۸ مایل بر ساعت)
• برد:۴۰۰۰ تا ۵۵۰۰ کیلومتر (۲۵۰۰–۳۱۰۰ مایل)
• سقف پروازی:۲۰۰۰۰ متر (۶۵۶۱۶ پا)
• نرخ اوج‌گیری:۳۵۰ متر بر ثانیه (۱۱۸۴ پا بر دقیقه)
• بارگیری بال:۳۳۰–۴۷۰ کیلو بر متر^۲(۶۷–۹۶ پاند بر فیت^۲)
• نسبت نیرو به وزن:۱/۴
• بیشینه بارجی: +۱۰/۰ - +۱۱/۰ جی^[۹]

جنگ‌افزار

• توپها:۱×۳۰ میلی‌متریگ ش-۳۰-۱
• جایگاه‌ها:۱۰×داخلی، ۶×خارجی برای
  آر-۷۴اموآر-۷۷امموشکهای

تجهیزات پروازی
N050()BRLS AFAR/AESA

جستارهای وابسته

سزای کسی که با خر طرف شود

در چمنزاری خرها و زنبورها در کنار هم زندگی می کردند. روزی از روزها خری برای خوردن علف به چمنزار می آید و مشغول خوردن می شود. از قضا گل کوچکی را که زنبوری در بین گلهای کوچکش مشغول مکیدن شیره بود، می خورد و زنبور بیچاره که خود را بین دندانهای خر اسیر و مردنی می بیند، زبان خر را نیش می زند و تا خر دهان باز می کند او نیز از لای دندانهایش بیرون می پرد. خر که زبانش باد کرده و سرخ شده و درد می کند، عر عر کنان و عربده کشان زنبور را دنبال می کند. زنبور به کندویشان پناه می برد. به صدای عربده خر، ملکه زنبورها از کندو بیرون می آید و حال و قضیه را می پرسد. خر می گوید: «زنبور خاطی شما زبانم را نیش زده است باید او را بکشم.»
ملکه زنبورها به سربازهایش دستور می دهد که زنبور خاطی را گرفته و پیش او بیاورند. سربازها زنبور خاطی را پیش ملکه زنبورها می برند و طفلکی زنبور شرح می دهد که برای نجات جانش از زیر دندانهای خر مجبور به نیش زدن زبانش شده است و کارش از روی دشمنی و عمد نبوده است. ملکه زنبورها وقتی حقیقت را می فهمد، از خر عذر خواهی می کند و می گوید: «شما بفرمائید من این زنبور را مجازات می کنم.»
خر قبول نمی کند و عربده و عرعرش گوش فلک را کر می کند که: «نه خیر این زنبور زبانم را نیش زده است و باید او را بکشم.»
ملکه زنبورها ناچار حکم اعدام زنبور را صادر می کند. زنبور با آه و زاری می گوید: «« قربان من برای دفاع از جان خودم زبان خر را نیش زدم. آیا حکم اعدام برایم عادلانه است؟»
ملکه زنبورها با تاسف فراوان می گوید: «می دانم که مرگ حق تو نیست. اما گناه تو این است که با خر جماعت طرف شدی که زبان نمی فهمد و سزای کسی که با خر طرف شود همین است.»